Om groene warmte te kunnen leveren, zijn er in Scherpenzeel twee tijdelijke, kleine Buurtwarmte-units gerealiseerd; Eén met warmte uit groene stroom en een met de inzet van biogrondstoffen. Het is op dit moment nog niet bekend op welke wijze en wanneer een definitieve warmtevoorziening wordt gerealiseerd.
De Buurtwarmte-units in Akkerwinde en Op Zuid zijn ontworpen voor de warmtevoorziening van enkele tientallen tot een paar honderd woningen in de wijk en zijn daarmee kleinschalig van aard. Beide units zijn aangesloten op een toekomstbestendig slim groen warmtenet, waar op termijn allerlei duurzame bronnen op kunnen worden aansloten (denk aan restwarmte, zonnewarmte, aardwarmte, thermische energie uit water, waterstof etc), waarbij nu wordt gestart met buurtwarmte-units om de energie transitie te starten.
Voor de woningen in ‘Op Zuid‘ is gekozen voor een Buurtwarmte-unit op groene stroom. Er wordt groene stroom omgezet in groene warmte dat via het collectieve warmtenet wordt getransporteerd naar de nieuwbouwwoningen in Op Zuid.
De woningen op Akkerwinde worden bediend vanuit de Buurtwarmte-unit aan de Groeperlaan. Deze unit verwarmt het water van het net op basis van pellets en bestaat uit een paar containers met daarin de installatie en de opslag van de biogrondstoffen. Het gebouw is netjes ingepast in de omgeving.
Hoe groen is de stroom?
De stroom die we inzetten bij Op Zuid wordt groen ingekocht. Daarmee stimuleren we de duurzame opwek van stroom. In de toekomst hopen we ook in Scherpenzeel deze stroom te kunnen produceren door bijvoorbeeld zonnepanelen in te zetten.
Zijn de gebruikte biogrondstoffen duurzaam?
Ja, het materiaal dat we gaan benutten in de Buurtwarmte-unit in Akkerwinde zijn duurzame houtpellets. De gebruikte houtpellets zijn circulair en afkomstig uit zaagsel van hout uit bijvoorbeeld Nederlandse zagerijen en meubelfabrieken. Ze zijn schoon en geven minder waterdamp en ook minder transportbewegingen dan houtsnippers of openhaardhout omdat ze compacter zijn; bij koude wordt ca. eens per 2 a 3 weken bijgevuld.
Onze houtpellets worden geproduceerd doormiddel van een optimale mix van houtzaagsel en resthout afkomstig vanuit Nederland, België en Duitsland. Ze worden geproduceerd van schoon resthout en zijn gecertificeerd mét certificeringen. ENPlusA1 / DINplusA1 / PEFC. Onze pellets zijn een vorm van upcycling (i.p.v. recycling), dat betekent dat van een restproduct (zaagsel uit houtverwerking) een waardevol product (pellets voor warmtevoorziening) wordt gemaakt. De productie van de houtpellets door onze leverancier gebeurt co2 neutraal.
Belangrijk om te weten is dat er nooit speciaal bomen worden gekapt voor onze groene warmte. Wanneer er door een bosbeheerders om andere redenen wel wordt gekapt, zorgt de Wet Natuurbescherming ervoor dat er bij bos-onderhoud bomen worden terug geplant en dat er voldoende resthout op de bosbodem achterblijft om verschraling hiervan tegen te gaan. Bos-onderhoud betekent dus soms het snoeien en soms het verwijderen van hele bomen. In dat laatste geval worden steeds de goede gedeelten van de stam gebruikt in meubels, planken (cascadering), hetgeen juist zorgt voor CO₂ vastlegging. De zaagresten bij de productie en verwerking van dit hout is de grondstof voor onze pellets.
Wat komt er uit de schoorsteen van Buurtwarmte-unit Akkerwinde?
Vooral water, namelijk waterdamp afkomstig uit de gebruikte duurzame pellets. De overige uitstoot bevat:
CO₂
De CO₂ die vrijkomt bij verbranding is evenveel als er was opgeslagen in de snippers. Zolang er meer bijgroeit dan benut wordt, en dat is in Nederland het geval, wordt deze CO₂ opgenomen in de zogenaamde korte koolstof kringloop. In tegenstelling tot fossiele brandstoffen die er veel langer over doen om weer in hun kringloop te worden opgenomen. Dit betekent dat het resthout dat we gebruiken voor onze pellets hernieuwbaar zijn (het groeit weer aan) en groene warmte een CO₂-neutrale manier van verwarmen is. Deze buurtwarmte-unit is straks zijn eigen duurzame back-up; de opgestelde ketels kunnen elkaar zo nodig duurzaam vervangen, waardoor er geen fossiel-gestookte back-up op bijvoorbeeld aardgas meer nodig is. Dit resulteert er straks naar verwachting in dat aangesloten woningen tot wel 90% CO₂-uitstoot besparen – geen 100% vanwege het transport dat we meetellen.
Fijnstof
Voor alle uitstoot geldt dat we aan de gestelde normen voldoen; Nederland heeft de strengste normen binnen de EU omdat Nederland een dichtbevolkt land is. De hoeveelheid fijnstof van een buurtwarmte-unit is ongeveer evenveel als die van een doorsnee openhaard bij gemiddeld jaarlijks gebruik. Hiermee kan dan niet 1 woning, maar kunnen enkele honderden woningen duurzaam worden verwarmd. Bovendien komt de hoeveelheid fijnstof die anders was vrijgekomen door CV-ketels en koken op aardgas met groene warmte en dus ook elektrisch koken in de aangesloten woningen te vervallen.
NOx
Een kleine emissie van NOx vindt eveneens plaats (net als bij aardgas). Deze hoeveelheid is cyclisch, net als CO2; er komt evenveel stikstof(oxide) vrij als er in het hout zat. Voor de NOx-uitstoot gelden aanvullende eisen en zijn de benodigde maatregelen getroffen om aan de Nederlandse normen te voldoen.
Geur
Bij regulier gebruik is er vanuit de Buurtwarmte-unit Akkerwinde geen geur waarneembaar; er is dan continu sprake van volledige, dus schone, verbranding; zonder uitstoot van roet. Bij het incidenteel opnieuw opstarten moet de ketel op temperatuur komen; hierbij komt korte tijd een openhaard geur vrij. Dit duurt hooguit enkele uren en eventuele overlast is afhankelijk van het weertype en de windrichting. Onze ketels worden periodiek gekeurd en gecertificeerd.
Planning Scherpenzeel
Nieuwbouwwoningen worden in principe niet langer aangesloten op aardgas. Groene warmte in Scherpenzeel is de vrije keuze van de projectontwikkelaars van het betreffende woningbouwproject. In eerste instantie wordt voor project Akkerwinde uitgegaan van het aansluiten van ongeveer 144 woningen op groene warmte, maar de gemeente en Warmtebedrijf Scherpenzeel hebben als doel om het warmtenet verder uit te breiden. Ook project Op Zuid (buiten Akkerwinde) is aangesloten op het slimme groene warmtenet; hier draait een Buurtwarmte-unit die met groene stroom groene warmte opwekt.
We kunnen het warmtenet verder gaan ontwikkelen als we ook andere woningen in Scherpenzeel van groene warmte kunnen gaan voorzien.